Welzijn op Recept

Ketenaanpak Welzijn op Recept. Wat is het?

Welzijn op Recept is één van de vijf ketenaanpakken die gemeenten en zorgverzekeraars volgens het IZA per 1 januari 2024 moeten inrichten. Het GALA geeft nadere invulling aan de afspraken die in het IZA zijn gemaakt. Bij patiënten met psychosociale problemen, waarvoor geen medische behandeling of verwijzing nodig is, kan de huisarts doorverwijzen naar een welzijnscoach. Welzijnscoaches hebben een goed overzicht van informele netwerken en het activiteitenaanbod in de wijken en gemeente. Hierdoor kunnen zij mensen goed doorverwijzen naar passende activiteiten.

De interventie Welzijn op Recept heeft wel degelijk een meerwaarde voor de gemeente. De brutobaten liggen gemiddeld een factor 1,6 hoger dan de kosten. Lees meer op Meerwaarde Welzijn op Recept voor de gemeente | Welzijnoprecept.nl

Beeld van de doelgroep

Om een goed beeld te krijgen van de huidige situatie van de doelgroep voor Welzijn op Recept in West-Brabant, is bekeken onder welke doelgroep de interventie momenteel daadwerkelijk wordt ingezet. Welzijn op Recept wordt vooral ingezet onder volwassenen met een laag welbevinden, samenhangend met psychosociale problemen die regelmatig bij de huisarts komen (Movisie, 2015). Vaak spelen verschillende problemen een rol, zoals (chronische) psychische klachten (somberheid, angst, stress), problemen met chronische ziekte, eenzaamheid en vastlopen in het leven (Welzijn op recept, 2019). Hoewel Welzijn op Recept primair beschikbaar is voor iedere volwassene, wordt deze interventie vaker ingezet onder 65-plussers (Welzijn op recept, 2019).

Op basis van de inzet van Welzijn op Recept zijn de volgende indicatoren geselecteerd om de doelgroep in beeld te krijgen:

• De ervaren gezondheid is matig of (zeer) slecht.
• Voelt zich psychisch ongezond: hierin is verwerkt of iemand zich neerslachtig, somber of zenuwachtig voelt.
• Heeft een hoog risico op angststoornis of depressie.
• Is eenzaam.
• Heeft langdurige ziekte(n) en is (ernstig) beperkt in activiteiten.

Psychosociale problematiek onder volwassenen en ouderen

Bij een groot deel van de West-Brabantse doelgroep van Welzijn op Recept is sprake van psychosociale problematiek. In onderstaand kaartje zijn de percentages zichtbaar van het aantal 18-plussers die zich psychisch ongezond voelen. Hierbij zijn zowel volwassenen als ouderen meegenomen. Op dit kaartje zijn ook de percentages zichtbaar voor verschillende leeftijdsgroepen, geslacht en migratieachtergrond.

Vaak spelen er meerdere problemen bij de doelgroep van Welzijn op Recept. Ook zie je welk percentage een hoog risico heeft op angststoornis of depressie, welk percentage eenzaam is, welk percentage de eigen gezondheid ervaart als matig, slecht of zeer slecht en welk percentage langdurige ziekte(n) heeft en ernstig beperkt is in activiteiten. In onderstaande histogrammen wordt een percentage per gemeente getoond. Er zijn echter verschillen voor geslacht, leeftijd en migratieachtergrond die vervolgens per indicator op regio West-Brabantniveau worden besproken.

Volwassenen (18-64 jaar)

In het histogram zijn de cijfers per gemeente voor volwassenen getoond (18-64 jaar):

Ouderen (65+)

In het histogram zijn dezelfde indicatoren getoond, voor de doelgroep ouderen (65+):

Doelgroepen

Migratieachtergrond

Ook het hebben van een niet-westerse migratieachtergrond speelt een rol bij bovengenoemde indicatoren. Voor alle indicatoren komen deze vaker voor in de groep met een niet-westerse migratieachtergrond. Ook onder inwoners met een westerse migratieachtergrond komen een hoog risico op angststoornis of depressie en eenzaamheid vaker voor in vergelijking met inwoners met een Nederlandse achtergrond.

Sociaaleconomische status (SES)

We zien dat inwoners met een lage sociaaleconomische een slechtere gezondheid hebben. Dit geldt ook voor de indicatoren die hier zijn benoemd. Specifiek zien we dat de groep met een lage sociaaleconomische status, tweemaal zo vaak de eigen gezondheid beoordeelt als matig of (erg) slecht in vergelijking met inwoners die geen lage SES hebben. Ook ervaart deze groep vaker beperkingen in het dagelijks leven door chronische ziekte(n) en is men vaker eenzaam. Inwoners met een lage SES hebben tweemaal zo vaak een slecht ervaren psychische gezondheid en tweemaal zo vaak een hoog risico op angststoornis en depressie. In de groep inwoners met een lage SES komen alle kenmerkende risicofactoren voor de doelgroep van Welzijn op Recept dan ook vaker voor. De vraag is in hoeverre deze groep ook daadwerkelijk de weg vindt naar hulpverleners en de interventie aangeboden krijgt.

Geslacht

Op basis van de gezondheidsmonitor volwassen en ouderen zien we dat vrouwen vaker een hoog risico hebben op een angststoornis of depressie dan mannen. Daarnaast zien we dat vrouwen (zowel volwassen als ouderen) een hoger risico hebben op langdurige ziekte(n) en beperkingen.

Leeftijd

Het percentage inwoners dat de eigen gezondheid als slecht of matig ervaart en het percentage inwoners met een langdurige ziekte(n) met beperkingen in het dagelijks leven, loopt logischerwijs op met de leeftijd. Voor een hoog risico op een angststoornis of depressie zien we dat dit juist onder de jongere groep (18-24 jaar) het vaakst voorkomt. Onder volwassenen heeft leeftijd geen invloed op eenzaamheid, onder ouderen zien we wel dat de oudste groepen vaker kampen met eenzaamheid dan de ‘jongere ouderen’.

Effectieve sociale interventie

Welzijn op Recept is opgenomen in de databank Effectieve sociale interventies van Kennisinstituut Movisie.

Er zijn 6 essentiële bestanddelen (zie afbeelding) die ingevuld dienen te worden om Welzijn op Recept goed en volledig uit te kunnen voeren:

• De uitgangspunten van Welzijn op Recept.
• De indicatiestelling en verwijzing van de patiënt.
• De gesprekken van de welzijnscoach met de cliënt.
• De activiteiten die de deelnemer uiteindelijk gaat doen.
• Een monitoring & evaluatie systeem.
• De randvoorwaarden waaronder Welzijn op Recept plaatsvindt.

Regionale samenwerking

Welzijn op Recept is in het IZA benoemd als een van de vijf ketenaanpakken die gemeenten en zorgverzekeraars in elk geval per 1 januari 2024 moeten inrichten. Vanuit de regionale samenwerking (16 gemeenten + CZ + Zorgkantoor+ GGD) wordt in West-Brabant samengewerkt aan de uitvoering van de IZA-afspraken m.b.t. de ketenaanpakken. Welzijn op Recept is er daar één van.

Door hierin regionaal samen te werken besparen we beleidscapaciteit in de aanvraag en uitwerking en komen we als regio sterk naar voren. In West-Brabant-West zoeken we daarom de samenwerking tussen deze regionale samenwerking en het regionale verband Grip op Kwetsbaarheid.

Welzijn op Recept wordt al uitgevoerd in Oosterhout (zie onderstaand filmpje), Roosendaal en Bergen op Zoom.