Ruim twee miljoen uitnodigingen HPV-vaccinatie in 2023
Begin 2023 ontvangen ruim 1,3 miljoen jongvolwassenen de uitnodiging voor vaccinatie tegen het humaan papillomavirus (HPV). Het gaat om zo’n 900.000 mannen en 400.000 vrouwen die geboren zijn tussen 1 januari 1996 en 31 december 2003. Ongeveer de helft van de vrouwen in deze leeftijdscategorie is al op jongere leeftijd gevaccineerd. Uit onderzoek blijkt dat jongeren niet of nauwelijks bekend zijn met het virus. Een op de vijf noemt de kans op een HPV-besmetting waarschijnlijk, terwijl vier op de vijf daadwerkelijk besmet raakt. HPV kan kanker in de mond- en keelholte, bij de penis, anus, vagina, schaamlippen en baarmoederhals veroorzaken. De vaccinatie beschermt tegen verschillende soorten kanker en werd in 2022 voor het eerst behalve aan meisjes ook aan jongens aangeboden. En met succes: Ruim 50% van de jongens heeft een eerste vaccinatie tegen HPV gehaald. Dit voorjaar ontvangen naast de groep jongvolwassenen opnieuw ruim 800.000 tieners1 onder de 18 een uitnodiging.
Nauwelijks bekend met HPV
Jongvolwassenen zijn niet of nauwelijks bekend met HPV en de grote kans op besmetting met het virus. Deze zomer ging het RIVM met hen in gesprek om te ontdekken aan welke informatie behoefte is en via welke kanalen deze het beste kan worden verspreid. De uitkomst: een neutrale en luchtige boodschap op plekken waar jongvolwassenen toch al komen. In de voorlichtingscampagne via diverse social media staat een HPV-kennisquiz centraal, zodat jongvolwassenen een geïnformeerde keuze over de HPV-vaccinatie kunnen maken.
Zelf een afspraak plannen
Jongvolwassenen die geboren zijn tussen 1 januari 1996 en 31 december 2003 en die zich tegen HPV willen beschermen, kunnen vanaf week 2 via www.hpvafspraak.nl zelf een afspraak plannen bij de GGD. Voor een goede en langdurige bescherming zijn twee vaccinaties nodig, met een half jaar ertussen. De HPV-vaccinatie is onderdeel van het Rijksvaccinatieprogramma dat wordt gecoördineerd door het RIVM. De vaccinatie is voor zowel tieners als jongvolwassenen tot en met 26 jaar kosteloos.
Advies WHO
De eenmalige uitbreiding van de HPV-vaccinatie in 2022 en 2023 volgt na een advies van de Gezondheidsraad en is in lijn met de doelstelling van de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO). De WHO wil een vaccinatiegraad van 90% onder meisjes realiseren om baarmoederhalskanker de wereld uit te helpen – in Nederland is de volledige deelname onder meisjes langzaam toegenomen tot bijna 70%. Van de jongens tussen de 9 en 18 jaar, waarvan de helft begin vorig jaar voor het eerst een uitnodiging ontving, heeft tot nu toe ruim 50% de eerste vaccinatie tegen HPV gehaald.
Bescherming tegen hoogrisico-typen
HPV is een zeer besmettelijk en veelvoorkomend virus, waar acht op de tien mensen mee geïnfecteerd raken. Meestal ruimt het lichaam het virus zelf op, maar soms blijft het langer in de cellen aanwezig en kan na jaren (een voorstadium van) kanker ontstaan. Er zijn meer dan honderd typen HPV, waaronder een aantal varianten met een hoog risico op kanker. De HPV-typen 16 en 18 zijn het meest gevaarlijk, samen veroorzaken ze zo’n 70% van alle gevallen van baarmoederhalskanker en het grootste gedeelte van de andere HPV-kankers. Het vaccin dat in het Rijksvaccinatieprogramma wordt aangeboden, beschermt tegen deze twee typen. Vaccinatie draagt ook bij aan de bescherming van de gehele bevolking via groepsimmuniteit doordat het virus zich minder makkelijk kan verspreiden. Jaarlijks krijgen in Nederland naar schatting 1.500 mensen kanker door HPV, het gaat dan om zo’n 1.100 vrouwen en circa 400 mannen.
1 In 2022 zijn ongevaccineerde jongens en meisjes die geboren zijn in 2004, 2006, 2008, 2009 en 2012 uitgenodigd voor de HPV-vaccinatie. In 2023 ontvangen ongevaccineerde jongens en meisjes uit 2005, 2007, 2010, 2011 en 2013 hiervoor een uitnodiging.
