Voorkomen als het kan, beschermen als het moet

Inzicht in positieve gezondheid van de verschillende leeftijdsgroepen en evaluatie van preventieaanpak die hierop gericht is, om zowel beleid als praktijk te voeden.

Academische Werkplaats Publieke Gezondheid

De Academische Werkplaats Publieke Gezondheid Brabant bevordert de wetenschappelijke onderbouwing van beleid en praktijk in de lokale publieke gezondheidszorg. Zo kunnen gemeenten betere preventie realiseren. Het team onderzoek organiseerde in mei 2022 het wetenschappelijk symposium van deze Werkplaats, onder de titel Beter worden van een pandemie. In een presentatie hebben we de ervaringen met datagedreven besturen van de corona-praktijk samengevat.

Opgroeien in een Kansrijke Omgeving

Jongeren kunnen zich beter ontwikkelen wanneer zij opgroeien in een positieve, gezonde en veilige leefomgeving. Opgroeien in deze omgeving maakt ook de kans kleiner dat zij gaan drinken, roken of drugs gaan gebruiken. Met Opgroeien in een Kansrijke Omgeving (OKO) werkt iedereen in de gemeente samen aan het vormen van de positieve leefomgeving voor jongeren: thuis, op school, in de vriendenkring en in de vrije tijd. In West-Brabant doet de gemeente Altena mee aan OKO. Leerlingen van klas 4 van het voortgezet onderwijs hebben een vragenlijst ingevuld over hun leefstijl en welbevinden. De resultaten zijn in februari 2023 met stakeholders in de gemeente besproken.

Integrale aanpak mentale gezondheid

In 2023 zijn diverse voortgezet onderwijs scholen in de regio gestart met een integrale aanpak rondom mentale gezondheid. De scholen gaan, nadat de uitgangssituatie in beeld is gebracht met een schoolscan, stapsgewijs aan de slag met het verder vormgeven van een integrale aanpak op hun school. Zij werken daarbij aan de pijlers signaleren & ondersteunen, educatie, schoolomgeving en beleid. De implementatie van een preventief steunpunt – een nauwe samenwerking tussen school, GGZ en JGZ is een belangrijk onderdeel van deze aanpak. Team onderzoek monitort de aanpak op de verschillende scholen.

Omdat per 2025 integrale suïcide preventie in de Wet Publieke Gezondheid wordt opgenomen als taak van gemeenten is in september 2024 een factsheet geleverd aan de gemeenten over de data suïcidegedachten en -sterfte, inclusief kernboodschappen over preventie en beleidsadvies.

Tijd van je leven

Tijd van je leven is een groepsinterventie gericht op de vermindering van eenzaamheid en verbetering van de positieve gezondheid bij mensen van 65 jaar en ouder. Kunst en cultuur worden ingezet om deelnemers met elkaar in verbinding te brengen. In een periode van 20 weken verdeeld over vier fases gaan deelnemers met elkaar aan de slag en worden ze door professionele kunstenaars, met verschillende vormen van kunst en cultuur, uitgedaagd om o.a. nieuwe vaardigheden te leren. Door ‘in hetzelfde schuitje te zitten’ met elkaar aan de slag te gaan en tegelijkertijd met elkaar in gesprek te gaan, ontstaan er betekenisvolle contacten en nemen deelnemers steeds meer een betekenisvolle rol in. De interventie is wetenschappelijk onderzocht met kwantitatief, kwalitatief en observationeel onderzoek. Uit deze onderzoeken komen aanwijzingen naar voren dat deelname aan Tijd van je leven leidt tot vermindering van eenzaamheid en een bevordering van positieve gezondheid.

In 2024 zijn met behulp van subsidie van ZonMw de werkzame elementen van Tijd van je leven beschreven voor de Databank Effectieve Sociale interventies.

Dementie

Het team onderzoek van de GGD West-Brabant heeft de situatie rond mensen met dementie in beeld gebracht aan de hand van beschikbare (sub)regionale en landelijke data. Dit is een onderdeel van twee door ZonMw gefinancierde projecten binnen het programma ‘Versterking aanbod dagactiviteiten voor thuiswonende mensen met dementie’ in de gemeenten Altena, Oosterhout en Etten-Leur, Zundert. Het regiobeeld dementie is opgebouwd uit vier onderdelen: mensen met dementie, gebruik van zorg/dagbesteding door mensen met dementie, risicofactoren voor het ontstaan van dementie, mantelzorgers van mensen met dementie, gebruik van zorg/dagbesteding door mensen met dementie. Bekijk het regiobeeld dementie.

GGD West-Brabant organiseert regelmatig de campagne ‘We zijn zelf het medicijn’ in samenwerking met het Dementienetwerk Breda e.o. en het Dementienetwerk West-Brabant. Doel van de campagne is meer bekendheid geven aan de mogelijkheden die inwoners zelf hebben om de kans op dementie te verkleinen, zoals gezond eten en regelmatig bewegen. Team onderzoek heeft het GGD Gezondheidspanel vragen gesteld over hun kennis met betrekking tot dementie. Bekijk de resultaten van dit panelonderzoek over dementie. Ook is er aan hen gevraagd wat zij vonden van de campagne en of ze door de campagne ook anders zijn gaan leven. Bekijk de campagne website ‘We zijn zelf het medicijn’.

Preventieve huisbezoeken 85-jarigen

In de gemeente Etten-Leur worden ouderen van 85 jaar thuis bezocht door vrijwilligers van Avoord. Door middel van een praatplaat gericht op positieve gezondheid worden verschillende onderwerpen besproken, zoals mentaal welbevinden en zingeving. Ook wordt er besproken of er verbeteringen gewenst zijn. Team onderzoek bundelt de resultaten in een factsheet, zodat de gemeente in één oogopslag kan zien hoe de huisbezoeken gewaardeerd worden en wat er voor de 85-jarigen in de gemeente verbeterd kan worden op het gebied van gezondheid en welzijn.

Vrijwilligerswerk door ouderen en welzijn

Ouderen die vrijwilligerswerk doen voelen zich over het algemeen gezonder, gelukkiger en hebben een lagere kans op depressieve symptomen. Dit onderzocht het team onderzoek onder 65-plussers. Deze relatie wordt deels verklaard door verhoogde eigen regie en zingeving. Als onderdeel van dit onderzoek is er ook gesproken met gemeenten en vrijwilligersorganisaties in West-Brabant en is via een panel de mening van de doelgroep gevraagd. Zeker niet alle gemeenten in West-Brabant zijn actief bezig met vrijwilligerswerk, terwijl hier kansen liggen om de gezondheid van ouderen te behouden of te bevorderen. Denk bijvoorbeeld aan het stimuleren van vrijwilligerswerk onder eenzame ouderen. Meer informatie over dit onderzoek is te lezen in factsheet Vrijwilligerswerk onder ouderen.